Warunki klimatyczne na Ziemi ulegają radykalnym zmianom. Zasoby wyczerpują się lub są marnotrawione. Natura z winy człowieka ulega degradacji, a jakość życia w wielu miejscach świata obniża się. Ignorancja, brak szacunku dla przyrody oraz jej przedmiotowe rozumienie, priorytetowe traktowanie korzyści ekonomicznych, ale także ślepe poddawania się dyktatowi populistycznych obrońców środowiska – to tylko niektóre z eko-widm krążących nad współczesnym społeczeństwem.
Trybów cywilizacji nie da się zatrzymać – stąd obowiązek podnoszenia poziomu świadomości zagrożeń wynikających z jej ewolucji, w tym stymulacji wzrostu stopnia edukacji społecznej w obszarze zielonych technologii, funkcjonowania w horyzoncie gospodarki o obiegu zamkniętym, czy choćby elementarnej segregacji odpadów.
Konieczność zmiany nawyków wynikająca z popularyzacji nowego stylu życia w obliczu realiów zmieniającej się rzeczywistości wydaje się zasadna i niezbędna. To wyzwanie, którego implikacje powinny stać się trwałym elementem współczesnej kultury. Bez górnolotnych konstatacji, bez popularyzowania histerycznych nawoływań eko-proroków. Jedynie prosta konieczność codziennej rutyny, zwyczajne obowiązki wynikające z właściwego rozumienia zaistniałej sytuacji. Oto żelazne elementy nowoczesnego bon tonu.
Serwis nasz budowany jest na bazie doświadczeń osób działających w obszarze produkcji i gospodarowania opakowaniami biodegradowalnymi, z polimerów syntetycznych oraz biopolimerów, osób świadomych konieczności podjęcia wyzwań związanych ze zmianą przyzwyczajeń (stylu życia), osób, dla których podnoszenie poziomu wiedzy społecznej w obszarze szeroko rozumianych związków z przyrodą i otoczeniem jest czynnikiem kluczowym i decydującym w kontekście ewolucji postawy życiowej, transformacji metod produkcji towarów, sposobów wytwarzania żywności, recyklingu, czy modyfikacji nawyków konsumpcyjnych.
Sprostanie współczesnym wyzwaniom ekologii leży nie tylko w gestii organów władzy, organizacji pozarządowych czy ponadnarodowych korporacji; to zadania dla każdego świadomego tych wyzwań człowieka.
Bądź świadomy. Zyskaj szerszą perspektywę. Masz wpływ na wartość śladu ekologicznego. Działaj mądrze i roztropnie.
leksykon
Termin “bio” obejmuje szeroką kategorię pojęć. Według słownika PWN: “bio – pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na związek znaczeniowy z życiem, żywym organizmem, procesem życiowym”.
Zawężając nieco obszar odniesienia prezentujemy mini leksykon terminów “bio” obecnych w dyskusji toczącej się w ramach GOZ i w kontekście zasady 6RE, czyli “bio” według bio-portal.pl.
Biodegradacja – naturalny proces rozkładu substancji pod wpływem działania mikroorganizmów oraz innych czynników zewnętrznych (np. światła, wody, tlenu, bakterii, grzybów, glonów), w efekcie którego powstają m.in. biomasa, woda oraz sole mineralne. Degradacja może mieć charakter beztlenowy (wydziela się metan) lub tlenowy (efektem procesu jest tu m.in. dwutlenku węgla).
Biodegradowalne opakowania – to opakowania wyprodukowane z surowców organicznych pochodzących ze źródeł odnawialnych (np. celuloza, rośliny strączkowe). Podlegają one procesowi degradacji środowiskowej zamieniając się w biomasę i składniki odżywcze. Czas procesu nie jest określony, a sam proces może przebiegać samoistnie, bez jakiejkolwiek interwencji człowieka.
Biodynamiczne rolnictwo – rodzaj ekologicznego rolnictwa opartego na biodynamice, idei rolnictwa przyjaznego środowisku, bazującej na wiedzy z pogranicza nauk przyrodniczych, kosmologii i ezoteryki. Za pomysłodawcę i autora założeń określających tego rodzaju uprawy uznaje się Rudolfa Steinera, początkiem zaś krzewienia tej idei stała się seria wykładów pod tytułem „Podstawy wiedzy duchowej dla powodzenia w rolnictwie” wygłoszonych w 1924 roku w majątku hrabiego Carla von Keyserlinga w Kobierzycach na Dolnym Śląsku. Do podstawowych założeń rolnictwa biodynamicznego należą: wpływ rytmów kosmicznych i położenia księżyca na cykl wegetacyjny roślin i życie zwierząt (kalendarz agroastronomiczny), właściwe sąsiedztwo uprawianych roślin, stosowanie odpowiednio wzmacniających preparatów homeopatycznych. Przeciwnicy tego rodzaju rolnictwa podkreślają irracjonalny charakter niektórych jego elementów.
Bioester – paliwo do silników diesla. Jego właściwości zbliżone są do oleju napędowego, ale jest on paliwem produkowanym na bazie odnawialnych surowców pochodzenia biologicznego (oleje roślinne, głównie olej rzepakowy) i jest w pełni biodegradowalny. Może być wykorzystywany jako paliwo samoistne, bądź mieszany z tradycyjnym olejem napędowym.
Biogaz – mieszanina gazów (głównie metan i dwutlenek węgla plus śladowe ilości siarkowodoru, wodoru, wody, tlenku węgla oraz siloksanów) będąca produktem beztlenowego rozkładu materii organicznej (ścieków i odpadów komunalnych, odchodów zwierzęcych, odpadów rolno-spożywczych, materiału roślinnego oraz zwierzęcego). Biogaz wykorzystywany być może w roli paliwa, do wytwarzanie energii cieplnej oraz elektrycznej (ogrzewanie, gotowanie, w generatorach prądu).
Biogospodarka (bioekonomia) – to zrównoważone wykorzystanie (produkcja, przetwórstwo) biologicznych zasobów odnawialnych (surowce zwierzęce, roślinne, mikroorganizmy, biomasa) oraz przekształcanie powstałych odpadów i produktów ubocznych w ramach produkcji dóbr i świadczenia usług (żywność, pasze, odzież, wyroby medyczne, produkty przemysłowe, energia itp). Inaczej: gospodarka oparta na rozwiązaniach bio (biobased economy).
BIO-GOZ – biogospodarka w obiegu zamkniętym, czyli zespolenie idei biogospodarki z ekonomią cyrkularną zachodzące m.in. w obszarach poprawy wydajności zasobów, obniżenia śladu węglowego i emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenia zapotrzebowania na paliwa kopalne oraz redukcji środowiskowego wpływu generowanych odpadów (waloryzacja odpadów).
Biohumus – ceniony nawóz pochodzenia naturalnego stosowany w różnych rodzajach upraw w ogrodach i ogródkach działkowych. Powstaje w efekcie przetrawienia substancji organicznej (obornik, kompost, odpady spożywcze, osady ściekowe) przez dżdżownice kalifornijskie. Jest bogaty w substancje mineralne (m.in. azot, fosfor, potas, wapń, cynk), kwasy organiczne, enzymy oraz mikroorganizmy (bakterie, grzyby, promieniowce), a cechująca go bioregulacja powoduje brak ryzyka przedawkowania.
(Bio)kompostowalny materiał – materiał ulegający biodegradacji w odpowiednich i określonych (kontrolowanych) warunkach środowiskowych (kompostowniki przemysłowe lub domowe). Czas rozkładu jest określony i uzależniony od kilku zmiennych, jak dostępność tlenu, wody, światła oraz od rodzaju środowiska kompostowania.
Biokompozyty – materiały kompozytowe zawierające przynajmniej jedną fazę (komponent) pochodzenia organicznego bądź podlegającą biodegradacji. Powstają z wykorzystaniem głównie roślinnych włókien naturalnych w rodzaju juty, lnu, konopi, bambusa, bawełny, czy kokosa. Stanowią alternatywę dla produktów ropopochodnych, a ich zastosowanie ma szereg korzyści środowiskowych, w tym ograniczenie wykorzystania surowców kopalnych, zmniejszenie ilości odpadów zalegających w środowisku oraz obniżenie emisji dwutlenku węgla.
Biomasa – podlegające procesom biodegradacji produkty i odpady pochodzenia biologicznego powstałe w produkcji rolnej (zwierzęce, roślinne), gospodarce leśnej i przemyśle (rybołówstwo, akwakultura), jak również biodegradowalna część odpadów przemysłowych i komunalnych, w tym odpadów z instalacji przetwarzających odpady oraz odpadów pochodzących z systemów uzdatniania wody i oczyszczania ścieków. Współcześnie biomasa traktowana jest jako znakomite odnawialne źródło energii.
Biometan – gaz o wysokiej zawartości metanu powstały w procesie oczyszczania biogazu (mieszaniny gazów powstałej w wyniku rozkładu materii organicznej). W stanie gazowym może być zatłaczany bezpośrednio do sieci (realizuje standardy gazu ziemnego), w stanie ciekłym może służyć jako paliwo w pojazdach lub być transportowany do miejsc, które nie posiadają dostępu do sieci gazowej (BioLNG). W postaci sprężonej (BioCNG) biometan może być wykorzystany w postaci paliwa lub magazynowany. Jest paliwem uznawanym za jedno z bardziej istotnych odnawialnych źródeł energii w kontekście realizacji procesu dekarbonizacji gospodarki i energetycznej niezależności.
Bioodpady – biodegradowalne odpady organiczne: żywnościowe, ogrodowe i parkowe, odpady kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii (zakładów zbiorowego żywienia, stołówek, restauracji), jednostek handlu detalicznego, biur, hurtowni, oraz z zakładów przetwórstwa spożywczego. Na mocy stosownych przepisów bioodpady stanowią wydzieloną frakcję odpadów podlegających selektywnej zbiórce, a ich segregacja i przetwarzanie są ważnym elementem GOZ.
Bioopakowania (patrz: biotworzywa, biopochodne tworzywa) – opakowania wykonane z biologicznych surowców odnawialnych i/lub poddające się procesowi naturalnego rozkładu w procesie kompostowania przemysłowego.
Biopaliwa – paliwa powstałe w wyniku przetwarzania biomasy (materiałów pochodzenia biologicznego podlegających biodegradacji). Zaletą biopaliw jest możliwość redukcji uzależnienia od surowców kopalnych i obniżenia negatywnego wpływu środowiskowego (emisja dwutlenku węgla).
Biopochodne tworzywa (patrz: biopolimery, biotworzywa, bioopakowania) – materiały powstające z wykorzystaniem surowców organicznych (biomasa): kukurydzy, trzciny cukrowej, celulozy. To głównie tworzywa – PLA (polilaktyd), bio-PET (politereftalan etylenu) oraz bio-PE (polietylen) – o właściwościach zbliżonych do tradycyjnych polimerów ropopochodnych. Na ogół wykorzystywane do produkcji opakowań oraz w przemyśle tekstylnym (włókna).
Biopolimery (patrz: biopochodne tworzywa, biotworzywa) – są to polimery naturalne powstające w złożonych procesach metabolicznych w organizmach żywych (zasoby odnawialne) i ekstrahowane z materiałów biologicznych (roślinnych, zwierzęcych, mikroorganizmów), w których te procesy zachodzą. Podlegają biodegradacji i w niektórych obszarach wykorzystania stanowią alternatywę dla polimerów produkowanych na bazie ropy naftowej.
Bioprodukty – artykuły wyprodukowane z odnawialnych materiałów zwanych biomasą (rośliny, zwierzęta). Najczęściej powstają na bazie cukrów, skrobi, drewna oraz włókien naturalnych (biosurowców), substancji które stanowią alternatywę dla surowców kopalnych, i których zastosowanie może przyczyniać się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, odpadów oraz wykorzystania nieodnawialnych zasobów naturalnych. Bioprodukty stanowią istotny element funkcjonowania Gospodarki w Obiegu Zamkniętym.
Biorafinacja – zrównoważone przetwarzanie surowców pochodzenia roślinnego (biomasy) w różnego rodzaju bioprodukty (żywność, pasze) i materiały dla sektora bioenergetycznego (biopaliwa, energia cieplna) oraz chemicznego (chemikalia). Ważny element GOZ.
Biosurowce – surowce biodegradowalne pochodzące z biologicznych źródeł odnawialnych będące alternatywą dla nieodnawialnych surowców kopalnych. Wykorzystywane w wielu gałęziach gospodarki: przemyśle spożywczym, chemicznym, kosmetycznym i farmaceutycznym (bioprodukty).
Biotworzywa/ bioplastiki (patrz: bioopakowania, biopochodne tworzywa, biopolimery) – tworzywa (materiały polimerowe) mogące mieć różne źródła pochodzenia (odnawialne/surowce kopalne), podlegające (lub nie) biodegradacji, a w niektórych przypadkach kompostowaniu. W tej grupie materiałów znajdziemy więc zarówno polimery oparte na materiale organicznym i niepodlegające biodegradacji, jak i tworzywa otrzymane z paliw kopalnych i ulegające procesowi naturalnego rozkładu. Ze środowiskowego punktu widzenia najkorzystniejsze są tutaj materiały otrzymywane z naturalnych surowców odnawialnych i podlegające kompostowaniu (a przynajmniej biodegradacji). Obecnie najpowszechniej występującym surowcem w kategorii biotworzyw jest PLA (polilaktyd), materiał biodegradowalny i otrzymywany z odnawialnych surowców naturalnych, jak np. maczka kukurydziana.
Biouprawy (biożywność, uprawy naturalne, organiczne, ekologiczne) – termin określający produkty żywnościowe wyhodowane z dbałością o środowisko naturalne i dobrostan zwierząt, niemodyfikowane genetycznie, bez udziału chemicznych środków ochrony roślin, hormonów i antybiotyków. Wyroby tego rodzaju wymagają uzyskania określonego certyfikatu i są specjalnie oznaczone (w UE jest to eurolistek).
Biowęgiel (karbonizat, biokarbon, agrikarbon, toryfikat) – substancja o właściwościach zbliżonych do węgla drzewnego uzyskiwana w procesie pirolizy (wysoka temperatura, ograniczony dostęp powietrza) materiału organicznego (biomasa, odpady roślinne, drzewne, komunalne, z przemysłu rolno-spożywczego, osady ściekowe). Znajduje zastosowanie w energetyce, rolnictwie, ochronie środowiska i wielu gałęziach przemysłu (budownictwo, hutnictwo, przemysł lekki, spożywczy, odzieżowy i elektroniczny). Produkt może być wykorzystywany m.in. jako paliwo odnawialne, substancja poprawiająca właściwości oraz wpływająca na wzrost zdolności sorpcyjnych gleby (wzrost możliwości magazynowania składników pokarmowych, ochrona wód gruntowych), usuwająca zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne wód i ścieków, gazów oraz gleb, dodatek paszowy oraz składnik wewnętrznych i zewnętrznych tynków izolacyjnych, kosmetyków, wkładek do obuwia pochłaniających zapachy oraz barwników spożywczych. Ze względu na swoje właściwości biowęgiel stał się przedmiotem zainteresowania w ramach działań realizujących doktrynę zrównoważonego rozwoju.
