Zbliża się coroczny Kongres Biometanu, 6. edycja tej jakże ważnej imprezy. To doskonała okazja, by słów kilka na temat tego perspektywicznego źródła energii napisać. Perspektywicznego, albowiem biometan traktowany jest przez wielu ekspertów jako niezwykle istotne źródło energii odnawialnej w kontekście trwającej transformacji energetycznej w Polsce i dekarbonizacji sektora energetycznego.
Czym jest biometan
Biometan jest w istocie metanem, a przedrostek “bio” wskazuje po prostu na źródło jego pochodzenia. Biometan pozyskiwany jest bowiem w procesie oczyszczania (z wody, amoniaku, siarkowodoru oraz siloksanów) biogazu powstającego w wyniku beztlenowej fermentacji masy organicznej. Surowiec organiczny występuje tutaj w postaci osadów ściekowych, różnego rodzaju “zielonych” odpadów rolniczych, a także odpadów organicznych pochodzących z przemysłowej hodowli zwierząt, przetwórstwa spożywczego, różnych innych gałęzi przemysłu oraz gospodarstw domowych.
Zastosowania biometanu
Oczyszczony biogaz swoim składem nie różni się istotnie od wysokometanowego gazu ziemnego, dzięki czemu może być wtłaczany do sieci gazowych i wykorzystywany dokładnie w ten sam sposób. Dodatkowo, ta zbliżona do gazu ziemnego charakterystyka biometanu powoduje, że nie istnieje konieczność modyfikacji dotychczas stosowanej instalacji. Wykorzystanie biometanu w sektorze ciepłowniczym i energetycznym jako paliwa zastępującego surowce kopalne podczas produkcji energii elektrycznej i cieplnej jest zatem oczywiste.
Ale to nie jedyne zastosowanie biometanu. Korzyści może czerpać także sektor transportowy. Zarówno ciekły (bioLNG), jak i sprężony biometan (bioCNG) mogą być substytutem dla benzyny lub oleju napędowego w transporcie kołowym. Ciekły biometan może być również łatwo transportowany wszędzie tam gdzie nie istnieje zasięg gazowych instalacji przesyłowych, zaś na miejscu wykorzystywany do zasilania zakładów produkcyjnych, czy nawet kotłowni miejskich.
Inną formą wykorzystania biometanu jest poddanie go reformingowi parowemu i uzyskania tą drogą zielonego wodoru, niezwykle cennego surowca w kontekście rozwoju gospodarki wodorowej i transformacji energetycznej.
Korzyści z produkcji i wykorzystania biometanu
Wśród korzyści płynących z produkcji biometanu eksperci wymieniają możliwość rozwoju terenów rolniczych, nowych sektorów gospodarki, wzrost opłacalności produkcji rolnej (brak konieczności utylizacji produktów rolnych) oraz zagospodarowanie niewykorzystanych jak dotąd odpadów. Najważniejszą korzyścią wydaje się jednak redukcja śladu węglowego. Zmniejszenie emisji w przypadku dwutlenku węglą jest tutaj niezwykle istotne w kontekście obowiązujących w niedalekiej przeszłości norm i standardów unijnych w tym obszarze. Biometan jest doskonałym narzędziem do produkcji energii w ramach gospodarki zeroemisyjnej. Jest także znakomitym elementem miksu energetycznego, co jest szczególnie istotne w kontekście obecnego kryzysu spowodowanego wojną w Ukrainie i ograniczenia importu rosyjskiego gazu. Rosyjski gaz zastępować może nie tylko surowiec importowany z innych regionów świata, ale także ten produkowany na miejscu. Wykorzystanie potencjału biogazu, w szczególności biometanu może okazać się ogromną szansą dla polskiej transformacji energetycznej.
Potencjał drzemiący w biometanie
Według danych Ministerstwa Klimatu i Środowiska w Polsce można produkować do 8 miliardów m3 biometanu rocznie, co stanowi prawie 50% zapotrzebowania naszego kraju na gaz ziemny. Polska jest krajem z rozwiniętym rolnictwem, a szacowana do wykorzystania liczba odpadów pochodzących z tego sektora gospodarki może wynosić nawet 150 mln ton rocznie. Do tego mogą dochodzić jeszcze odpady z oczyszczalni ścieków. Niestety sektor nie rozwija się. Do roku 2020 nie odnotowano powstania ani jednego systemu do produkcji biometanu. Uważa się, iż na przeszkodzie stoi brak stosownych regulacji prawnych, określających chociażby właściwe parametry biometanu wtłaczanego do sieci przesyłowych, i systemów finansowego wsparcia, które nadałyby rozpędu całej branży.
Sektor produkcji biometanu posiada w Polsce ogromne perspektywy. Walory tego gazu dostrzegły już kraje europejskie, gdzie powstaje coraz więcej systemów jego produkcji (około 1200 instalacji w roku 2022), najwięcej we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Danii oraz Niderlandach. Stanowi on doskonałe paliwo dla planowanej i postępującej dekarbonizacji sektora energetycznego, co pozwolić może na realizację celów unijnej polityki klimatycznej.
Bardzo ważnym aspektem wykorzystania biometanu jest także jego rola w przestrzeni Gospodarki w Obiegu Zamkniętym. Wykorzystanie organicznych odpadów produkcyjnych oraz ścieków doskonale realizuje założenia ekonomii cyrkularnej.
Ważne jest, iż na ceny biometanu nie mają wpływu uprawnienia do emisji (energia odnawialna), ani koniunktura na rynkach surowców kopalnych. Biometan jawi się więc nie tylko jako paliwo wpływające na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju, ale także mogące redukować wzrost wysokości rachunków i generujące poprawę sytuacji finansowej w przypadku jego odbiorców. Z powstaniem branży biometanowej skorelowane są także nowe miejsca pracy, niebagatelna jest również rola napędu dla rozwoju różnych sektorów gospodarki z nią związanych.
Trudności na drodze rozwoju instalacji do produkcji biometanu
Obok konieczności wprowadzenia stosownych regulacji prawnych i systemów wsparcia dodatkowe komplikacje w obszarze rozwoju instalacji biometanowych stwarzać może ewentualny brak odpowiednich systemów infrastrukturalnych (gazociągi), który będzie zmuszał producentów do stosowania rozwiązań podnoszących koszty produkcyjne (magazynowanie, skraplanie, transport). Nie bez znaczenia pozostaje także opór społeczny przed nieznanym; w tym przypadku obawy mogą dotyczyć ewentualnych nieprzyjemnych zapachów wydobywających się z wybudowanych instalacji. Ważna są tu zatem działania edukacyjne oraz informujące o braku tego rodzaju zagrożeń. Mimo wymienionych przeszkód biometan zdaniem wielu branżowych ekspertów jest paliwem najbliższej przyszłości, a rozwój tego sektora wydaje się wręcz nieunikniony jeśli nie chcemy znaleźć się na energetycznych peryferiach Europy.
